Τι είναι το διαβητικό πόδι και πώς προκαλείται;
Το διαβητικό πόδι είναι μια από τις σοβαρότερες επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη. Αποτελεί την συχνότερη αιτία νοσηλείας σε σχέση με τις υπόλοιπες επιπλοκές της νόσου. Κάθε διαβητικός ασθενής παρουσιάζει κίνδυνο ανάπτυξης διαβητικού έλκους περίπου 15%, κατά την διάρκεια της ζωής του. Χωρίς την έγκαιρη και πρέπουσα παρέμβαση, το έλκος μπορεί να επιδεινωθεί ραγδαία, οδηγώντας σε ακρωτηριασμό του προσβληθέντος άκρου. Στην Ευρώπη κάθε χρόνο, περίπου το 2-5% των διαβητικών αναπτύσσουν έλκη κάτω άκρου, ενώ το ποσοστό των ακρωτηριασμών στον πληθυσμό των διαβητικών ανέρχεται σε 0.5-0.8% ετησίως. Υπολογίζεται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, πραγματοποιείτε ένας ακρωτηριασμός κάτω άκρου λόγω επιπλοκών του διαβήτη κάθε 20 δευτερόλεπτα.
Η σύγχρονη αντιμετώπιση του προβλήματος δίνει έμφαση στη μείωση του ποσοστού των ακρωτηριασμών λόγω διαβήτη. Δυστυχώς στις αναπτυσσόμενες χώρες, ο ακρωτηριασμός λόγω διαβήτη είναι πολύ συχνός. Αρκετές αναπτυγμένες χώρες και οργανισμοί, όπως η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και η Διεθνές Ομοσπονδία του Διαβήτη, έχουν θέσει ως στόχο την μείωση του ποσοστού των ακρωτηριασμών έως 50%. Στρατηγική που περιλαμβάνει πρόληψη του διαβητικού ποδιού, εκπαίδευση των ασθενών και του προσωπικού, διεπιστημονική θεραπεία του έλκους και στενή παρακολούθηση μπορεί να μειώσει το ποσοστό των ακρωτηριασμών κατά 49-85%.
Δύο βασικοί παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη του διαβητικού ποδιού είναι η διαβητική περιφερική νευροπάθεια και αγγειοπάθεια.
Οι βλάβες του διαβήτη στα κάτω άκρα προκύπτουν από δύο ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου που εμφανίζονται μαζί. Στην πλειονότητα των ασθενών, η διαβητική περιφερική νευροπάθεια παίζει έναν κεντρικό ρόλο: Περίπου το 50% των ασθενών με διαβήτη έχει νευροπάθεια και βρίσκεται σε υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης έλκους.
Η νευροπάθεια οδηγεί σε ευαισθησία και μερικές φορές σε παραμόρφωση του ποδιού και κατά συνέπεια σε ανώμαλο βάδισμα.
Σε άτομα με νευροπάθεια, ένα μικρό τραύμα μπορεί να μετατραπεί σε ένα χρόνιο έλκος.
Σε άτομα με νευροπάθεια, ένα τραύμα ήσσονος σημασίας - που προκαλείται, για παράδειγμα, από το χτύπημα ενός παπουτσιού, το περπάτημα χωρίς παπούτσια, ή ένα μικρό τραυματισμό - μπορεί να μετατραπεί σε ένα χρόνιο έλκος. Η απώλεια της αισθητικότητας, η παραμόρφωση του άκρου ποδός καθώς και η περιορισμένη κινητικότητα των αρθρώσεων μπορεί να οδηγήσει σε μια ανώμαλη φόρτιση του άκρου ποδιού σε συγκεκριμένα σημεία. Το αποτέλεσμα; Σκλήρυνση του δέρματος (κάλος) στο σημείο της δυσανάλογα υψηλής φόρτισης και στη συνέχεια υποδόρια αιμορραγία. Παρόλα αυτά ο ασθενής συνεχίζει να περπατάει υπό τις ίδιες συνθήκες, επιβαρύνοντας έτσι περισσότερο την κατάσταση. Σε επόμενο στάδιο ακολουθεί η λύση της συνέχειας του δέρματος, πράγμα που αποτελεί πρόσφορο έδαφος για επιφανειακή και εν τω βάθη μόλυνση.
Ο δεύτερος σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας ανάπτυξης έλκους είναι η περιφερική αρτηριοπάθεια. Η τελευταία, σε συνδυασμό με ένα μικρό τραύμα μπορεί να οδηγήσει σε ένα άκρως επώδυνο έλκος χαμηλής αιμάτωσης. Προσοχή! Ασθενείς με έλκος που έχουν και νευροπάθεια και αρτηριοπάθεια μπορεί να μην εμφανίζουν συμπτώματα παρά την κακή αιμάτωση των κάτω άκρων.